ΙΚΕ: Βασικά πλεονεκτήματα έναντι των άλλων εταιρικών μορφών
Ο εταιρικός τύπος της ΙΚΕ εισήχθη με το Νόμο 4072/2012 και έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα δημοφιλής στον επιχειρηματικό κόσμο σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία των επαγγελματικών επιμελητηρίων ανά την Ελλάδα. Απευθύνεται περισσότερο στην μικρομεσαία επιχείρηση και είναι μια πιο ευέλικτη παραλλαγή ή η εξέλιξη της μέχρι σήμερα υφιστάμενης εταιρικής μορφής της ΕΠΕ (όπως αυτή θεσπίστηκε με τον Ν. 3190/1955).
Η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία συνιστάται από ένα ή περισσότερα φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Ωστόσο αρκεί και ένα πρόσωπο, φυσικό ή νομικό (μονοπρόσωπη Ι.Κ.Ε.). Στην περίπτωση αυτή το όνομα του μοναδικού εταίρου υποβάλλεται σε δημοσιότητα στο Γ.Ε.ΜΗ. Τα φυσικά πρόσωπα πρέπει να έχουν συμπληρώσει το δέκατο όγδοο (18ο) έτος της ηλικίας τους (σύμφωνα με το άρθρο 127 του Αστικού Κώδικα). Συμμετοχή ανηλίκου στην ίδρυση Ι.Κ.Ε. επιτρέπεται μόνο κατόπιν δικαστικής άδειας. Ειδικές περιπτώσεις για τις οποίες απαιτείται το καταστατικό να συνταχθεί με συμβολαιογραφικό έγγραφο, τότε η Υπηρεσία μιας Στάσης (ΥΜΣ) είναι ο πιστοποιημένος συμβολαιογράφος που θα συντάξει τη συμβολαιογραφική πράξη σύστασης.
Όπως κάθε εταιρική μορφή, έτσι και η Ιδιωτική Κεφαλαιουχική Εταιρεία εμφανίζει πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα, τα οποία οφείλουν να σταθμίσουν οι εν δυνάμει συνεταίροι πριν αποφασίσουν να συνεταιριστούν.
Ίδρυση ΙΚΕ
Η Ι.Κ.Ε. παρότι κεφαλαιουχική εταιρεία, έχει χαμηλό κόστος ίδρυσης, δηλαδή δεν απαιτείται συμβολαιογραφική ιδρυτική πράξη, αλλά απλή ιδιωτική συμφωνία για την ίδρυσή της. Πλην των περιπτώσεων, που προβλέπονται κατ’ εξαίρεση στο Νόμο και πλην εκείνων των περιπτώσεων εισφοράς στην εταιρεία περιουσιακών στοιχείων για τη μεταβίβαση των οποίων απαιτείται η τήρηση συμβολαιογραφικού τύπου, σε κάθε άλλη περίπτωση η ΙΚΕ ιδρύεται με ιδιωτική μεταξύ των εταίρων της συμφωνία, όπως συμβαίνει και στις προσωπικές εταιρείες.
Πρόσφατα, η ίδρυση της ΕΠΕ, επίσης, επετράπη μόνο με ιδιωτικό έγγραφο, ωστόσο μόνο στην περίπτωση χρήσης Προτύπου Καταστατικού. Σε περίπτωση βούλησης των εταίρων να εκ φύγουν των διατάξεων του πρότυπου καταστατικού απαιτείται για τις ΕΠΕ συμβολαιογραφικός τύπος. Δεν υπάρχει υποχρέωση δημοσίευσης των τροποποιήσεων του καταστατικού στο ΦΕΚ. Όλες οι τροποποιήσεις δημοσιεύονται μέσω του ΓΕΜΗ ή της εταιρικής ιστοσελίδας, κάτι που σημαίνει μικρότερο κόστος.
Συμμετοχή στην ΙΚΕ με εξωκεφαλαιακές κι εγγυητικές εισφορές
Στο εταιρικό κεφάλαιο μπορεί να συμμετέχει ένας εταίρος, δηλαδή να συσταθεί Μονοπρόσωπη ΙΚΕ ή πολλοί εταίροι.
Αποσυνδέεται η εταιρική μορφή από το κεφάλαιο
Η νέα εταιρική μορφή ανταποκρίνεται και στο διαχωρισμό των λειτουργιών των εταίρων μέσα στην επιχείρηση. Είναι γνωστό ότι υπάρχουν εταίροι που εισφέρουν μετρητά ή περιουσιακά στοιχεία, εταίροι που ασχολούνται με την καθημερινή δραστηριότητα (προσφορά εργασίας), εταίροι που εισφέρουν φερεγγυότητα, παρέχουν εγγυήσεις ατομικές ή εμπράγματες, εταίροι που εισφέρουν ειδικές γνώσεις και επιστημονικές ικανότητες.
Οι εξωκεφαλαιακές εισφορές συνίστανται σε παροχές που δεν μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο κεφαλαιακής εισφοράς, όπως απαιτήσεις που προκύπτουν από ανάληψη υποχρέωσης εκτέλεσης εργασιών ή παροχής υπηρεσιών. Εγγυητικές εισφορές είναι εισφορές που συνίστανται στην ανάληψη ευθύνης έναντι των τρίτων για τα χρέη της εταιρείας μέχρι το ποσό που ορίζεται στο καταστατικό. Ο εταίρος που παρέχει εγγυητική εισφορά θεωρείται ότι δηλώνει υπεύθυνα ότι είναι σε θέση και ότι θα καταβάλει κάθε προσπάθεια, ώστε να είναι σε θέση κατά πάντα χρόνο, να προβεί στις καταβολές των χρεών της εταιρείας μέχρι το ποσό του προηγουμένου εδαφίου.
Ο νέος αυτός εταιρικός τύπος, διευκολύνει τη συνεργασία και την συνύπαρξη μεταξύ των εταίρων αυτών, καθιστώντας την, κατάλληλη για οικογενειακές επιχειρήσεις, καθώς και για επιχειρήσεις και συνεργασίες νέων επιχειρηματιών. Η δυνατότητα αυτή, και μάλιστα με την προβλεπόμενη στο Νόμο 4072/2012 ευελιξία δεν έχει θεσπιστεί για τις ανταγωνιστικές της ΙΚΕ εταιρικές μορφές.
Εταιρικό Κεφάλαιο ΙΚΕ
Το εταιρικό κεφάλαιο της ΙΚΕ συμφωνείται χωρίς κανένα περιορισμό από τους εταίρους και μπορεί να είναι και μηδενικό. Σε αντίθεση με τις λοιπές κεφαλαιουχικές εταιρείες υπάρχει μία σημαντική ευελιξία για τους εταίρους της ΙΚΕ, καθότι το εταιρικό κεφάλαιο μπορεί να είναι μηδενικό ενώ οι εισφορές να είναι είτε εγγυητικές είτε εξωκεφαλαιακές.
Έδρα
Η Ι.Κ.Ε. έχει έδρα το Δήμο, που ορίζεται στο καταστατικό. Υπάρχει δυνατότητα μεταφοράς της έδρας σε άλλο κράτος μέλος. Επίσης, η Ι.Κ.Ε. διέπεται από το Ελληνικό Δίκαιο, εφόσον είναι καταχωρημένη στο ΓΕΜΗ, ακόμη και αν η καταστατική έδρα βρίσκεται στο εξωτερικό. Επομένως, έχει τη δυνατότητα το κέντρο διοίκησής της να βρίσκεται σε άλλο κράτος πέραν της Ελλάδος και να ιδρύει δευτερεύουσες εγκαταστάσεις στο εσωτερικό ή την αλλοδαπή.
Προστασία εταίρων
Έχει τα πλεονεκτήματα των κεφαλαιουχικών εταιρειών Α.Ε. και Ε.Π.Ε. Η ευθύνη των εταίρων περιορίζεται στο ποσό της εισφοράς τους στο κεφάλαιο και δεν επεκτείνεται στην ατομική τους περιουσία. Συνεπώς στις Ι.Κ.Ε για τις εταιρικές υποχρεώσεις ευθύνεται μόνο η εταιρία με την περιουσία της και όχι με την περιουσία των εταίρων .
Διαχείριση και εκπροσώπηση
Όργανα της εταιρείας είναι η συνέλευση των εταίρων και ο/οι διαχειριστής/ες.
Ο διαχειριστής μπορεί να μην είναι εταίρος. Για την ενίσχυση της ευελιξίας της παρέχεται από τον νόμο ή δυνατότητα λήψης αποφάσεων των εταίρων, τόσο εντός, όσο και εκτός συνέλευσης. Η συνέλευση συγκαλείται από τον διαχειριστή οκτώ (8) ημέρες πριν από την πραγματοποίησή της και οι εταίροι ενημερώνονται ακόμη και μέσω email. Η συνέλευση μπορεί να πραγματοποιηθεί και από απόσταση μέσω τηλεδιάσκεψης.
Οι διαχειριστές ευθύνονται προσωπικά, αστικά και ποινικά απέναντι σε φορολογικούς και ασφαλιστικούς φορείς. Δυστυχώς διατηρείται και σε αυτήν την περίπτωση το αντιεπενδυτικό κλίμα που επιβάλλει το Ελληνικό Δημόσιο.
Οι Ι.Κ.Ε. υποχρεούνται στην τήρηση βιβλίου εταίρων και ενιαίο βιβλίο πρακτικών συνελεύσεων και διαχείρισης. Τα βιβλία είναι αθεώρητα και δύναται να τηρούνται σε ηλεκτρονική μορφή.
Λήψη αποφάσεων
Η λήψη απόφασης σε μια Ε.Π.Ε απαιτεί διπλή πλειοψηφία. Δηλαδή, αν οι εταίροι είναι πέντε, θα πρέπει να συμφωνήσουν οι τρεις και ταυτόχρονα αυτοί οι τρεις να κατέχουν ποσοστό άνω του 51% της εταιρίας. Αυτό δυσχεραίνει τη λειτουργία της εταιρίας, ενώ πολλές φορές η απουσία ενός εταίρου μπορεί να μπλοκάρει τη λήψη αποφάσεων. Στις Ιδιωτικές Κεφαλαιουχικές Εταιρίες, τέτοιο εμπόδιο δεν υπάρχει. Όποιος έχει το μεγαλύτερο εταιρικό μερίδιο λαμβάνει και τις αποφάσεις.
Δημοσιότητα – δημοσιεύσεις
Απαραίτητη προϋπόθεση κατά τη σύσταση είναι η ύπαρξη ιστοσελίδας (website), και όλες οι δημοσιεύσεις γίνονται σε αυτή και στο ΓΕΜΗ, τόσο κατά τη σύσταση, όσο και κατά τη λειτουργία της εταιρείας. Μεταβολές και λοιπές δημοσιεύσεις έπαψαν να δημοσιεύονται στο ΦΕΚ και οι ισολογισμοί δημοσιεύονται προαιρετικά μόνο στην ιστοσελίδα. Η ύπαρξη ιστοσελίδας και οι πληροφορίες, που αναρτώνται σε αυτήν, ενισχύει την εταιρική διαφάνεια και κατ’ επέκταση συνδράμει στην ασφάλεια των συναλλαγών και την προστασία των συναλλασσόμενων.
ΕΦΚΑ (ΟΑΕΕ)
Στο νέο Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) υπάγονται υποχρεωτικά ο εταίροι των προσωπικών εταιρειών (Ο.Ε, Ε.Ε) και των εταιριών περιορισμένης ευθύνης (Ε.Π.Ε), καθώς και τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου των Α.Ε. που συμμετέχουν στο κεφάλαιο της Α.Ε. με ποσοστό τουλάχιστον 3%. Αντίθετα για τους εταίρους της Ι.Κ.Ε η ασφάλιση είναι προαιρετική, ενώ ασφαλίζεται υποχρεωτικά μόνο ο διαχειριστής της ΙΚΕ, που ορίστηκε με το καταστατικό ή με απόφαση των εταίρων. Στην περίπτωση σύστασης Μονοπρόσωπης ΙΚΕ ασφαλίζεται ο μοναδικός εταίρος που συνήθως είναι και διαχειριστής της εταιρίας.
ΙΚΕ: Μειονεκτήματα έναντι των άλλων εταιρικών μορφών
Λογιστική παρακολούθηση
Τηρεί υποχρεωτικά διπλογραφικά βιβλία (Γ’ Κατηγορίας) , όπως οι Α.Ε. και Ε.Π.Ε. (τήρηση βιβλίου ταμείου, σύνταξη Ισολογισμού), ως αντιστάθμισμα για την περιορισμένη ευθύνη των προσώπων, που συμμετέχουν σε αυτές, με το να υπάρχει η μέγιστη διαφάνεια στις οικονομικές συναλλαγές, η οποία επιτυγχάνεται με το διπλογραφικό σύστημα. Οι υποχρεώσεις αυτές συνεπάγονται περισσότερη δουλειά για το λογιστή της επιχείρησης και κατά συνεπεία υψηλότερο κόστος. Αντίθετα οι ομόρρυθμες και ετερόρρυθμες εταιρίες τηρούν (κατά κανόνα) απλογραφικά βιβλία (εσόδων – εξόδων) με χαμηλότερο λογιστικό κόστος.
Φορολογία
Ισχύει το ίδιο φορολογικό καθεστώς με τις Α.Ε. και Ε.Π.Ε. Φορολογία κερδών με συντελεστή 22% και φόρο μερισμάτων 5%. ωστόσο δεν παύει να ισχύει μέχρι σήμερα μία σημαντική επιπλέον φορολογική επιβάρυνση έναντι των προσωπικών εταιρειών αλλά και των ατομικών επιχειρήσεων. Η αμοιβή του διαχειριστή φορολογείται ως εισόδημα μισθωτής εργασίας.
Πριν τη διανομή αφαιρείται το 1/20 για σχηματισμό τακτικού αποθεματικού.
Συμπεράσματα
Ανέκαθεν οι κεφαλαιουχικές εταιρικές μορφές ταίριαζαν σε εμπορικές δραστηριότητες με υψηλό επιχειρηματικό ρίσκο. Ο γενικός κανόνας προστασίας της προσωπικής περιουσίας των εταίρων έναντι των ιδιωτικών χρεών της εταιρείας ισχύει και στις ΙΚΕ, δηλαδή οι εταίροι της ΙΚΕ δεν ευθύνονται με την προσωπική τους περιουσία για τα χρέη της εταιρείας, αλλά ευθύνονται μόνο μέχρι του ύψους της συμμετοχής τους σε αυτήν. Τα ανωτέρω ισχύουν και στις ΕΠΕ και στις ΑΕ, ωστόσο οι εταιρικές αυτές μορφές έχουν υψηλότερα λειτουργικά κόστη από τις ΙΚΕ.
Στο σημείο αυτό μπορούμε με ασφάλεια να συμπεράνουμε ότι η ΙΚΕ υπερτερεί σε όλα έναντι της ΕΠΕ, καθότι με λιγότερα έξοδα προσφέρει ίδιες δυνατότητες και μεγαλύτερη ευελιξία. Επί παραδείγματι, η λήψη απόφασης σε μία ΕΠΕ απαιτεί διπλή πλειοψηφία. Δηλαδή το 51% των εταίρων, οι οποίοι και να αντιπροσωπεύουν το 51% των μετοχών της εταιρίας. Επιπλέον, πλεονέκτημα για τις εταιρίες ΙΚΕ είναι ότι δεν υπάρχει συγκεκριμένο ποσό κεφαλαίου για την σύστασή τους (οι Ανώνυμες Εταιρίες απαιτούν κεφάλαιο τουλάχιστον 25.000 ευρώ). Επίσης οι μέτοχοι απαλλάσσονται από την υποχρέωση να ασφαλιστούν στον ΕΦΚΑ, ενώ μπορούν να θωρακίσουν την προσωπική τους περιουσία σε περίπτωση που η εταιρεία χρεοκοπήσει. Ειδικότερα, στις Ο.Ε. και τις Ε.Ε., οι εταίροι εγγυώνται τις οφειλές της εταιρίας με την ατομική τους περιουσία (κινητή και ακίνητη, άνευ εξαιρέσεως). Στις ΙΚΕ η εγγύηση των οφειλών της εταιρίας περιορίζεται στο ύψος του κεφαλαίου.
