Δικαιούμενα Πρόσωπα
Σύμφωνα με τον Ν.1082/1980 και την απόφαση 19040/1981, επιδόματα εορτών καταβάλλονται σε όλους τους μισθωτούς που απασχολούνται με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου σε οποιοδήποτε εργοδότη.
Για τον υπολογισμό του ποσού των επιδομάτων εορτών λαμβάνεται υπόψη ο τρόπος αμοιβής των μισθωτών (δηλαδή το μηνιαίο μίσθωμα, ημερομίσθιο, ωρομίσθιο κ.λπ.) και όχι η ιδιότητά τους ως υπάλληλοι ή εργατοτεχνίτες. Συγκεκριμένα το επίδομα – δώρο εορτών Πάσχα είναι ίσο με μισό μηνιαίο μισθό για όσους αμείβονται με μισθό και με 15 ημερομίσθια για όσους αμείβονται με ημερομίσθιο. Τα παραπάνω επιδόματα καταβάλλονται στο ακέραιο εφ’ όσον η σχέση εργασίας των μισθωτών με τον εργοδότη είχε διάρκεια ολόκληρη τη χρονική περίοδο, στην μεν περίπτωση του επιδόματος εορτών Πάσχα από 1ης Ιανουαρίου μέχρι 30ης Απριλίου. Όσοι από τους παραπάνω μισθωτούς δεν έχουν συμπληρώσει το παραπάνω χρονικό διάστημα, δικαιούνται:
Σαν επίδομα εορτών Πάσχα ποσό ίσο με 1/15 του μισού μηνιαίου μισθού ή ένα ημερομίσθιο, ανάλογα με τον συμφωνημένο τρόπο αμοιβής, για κάθε 8 ημέρες χρονικό διάστημα διαρκείας της εργασιακής σχέσης. Για χρονικό διάστημα μικρότερο του 8ημέρου, αντίστοιχα καταβάλλεται ανάλογο κλάσμα όπου υπολογίζεται το επίδομα Πάσχα.
Δώρο Πάσχα ανάλογο με το χρόνο που διάρκεσε η εργασιακή σχέση, δικαιούνται και οι μισθωτοί που έχουν αποχωρήσει από την εργασία τους, πριν από τις παραπάνω γιορτές είτε γιατί απολύθηκαν από τον εργοδότη τους, είτε γιατί αποχώρησαν οικειοθελώς.
Λοιποί δικαιούχοι
Επίδομα – Δώρο Πάσχα δικαιούνται σύμφωνα με το άρθρο 2 της απόφασης 19040/1981 και οι εξής:
- Οι Νομικοί Σύμβουλοι και Δικηγόροι των πάσης φύσεως Νομικών Προσώπων και επιχειρήσεων και εκμεταλλεύσεων που αμείβονται με μισθό.
- Οι μισθωτοί των γεωργοκτηνοτροφικών επιχειρήσεων (βουστασίων, λαχανόκηπων, ανθοκήπων, πτηνοτροφείων και λοιπών) εφόσον οι σχέσεις τους διέπονται από συλλογικές συμβάσεις εργασίας ή άλλες πράξεις, από αυτές που αναφέρονται στο άρθρο 7 της απόφασης 19040/1981 ή υπάγονται στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α..
- Το προσωπικό των γεωργοκτηνοτροφικών εργασιών που ασκούνται από το Δημόσιο, τις Ανώνυμες Εταιρείες, τις Συνεταιριστικές Οργανώσεις και λοιπά Νομικά Πρόσωπα Δημοσίου ή Ιδιωτικού Δικαίου, ανεξάρτητα από την υπαγωγή τους στην ασφάλιση του Ι.Κ.Α. ή από τον καθορισμό των αποδοχών τους με συλλογικές συμβάσεις και λοιπές πράξεις.
- Οι μισθωτοί που τελούν σε κατάσταση στρατεύσεως με τις προϋποθέσεις που αναφέρονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 2 της απόφασης 19040/81.
Μη δικαιούχοι
Σύμφωνα με το άρθρο 11 της απόφασης 19040/81 του Υπ. Οικονομικών και Υπ. Εργασίας δεν δικαιούνται Επίδομα Εορτών (Δώρο) Πάσχα οι παρακάτω κατηγορίες εργαζομένων:
- Οι εργαζόμενοι κατ’ οίκον σε κωμοπόλεις με πληθυσμό κάτω από 6.000 κατοίκους.
- Οι εργάτες θάλασσας.
- Οι φορτοεκφορτωτές λιμένων και ξηράς που διέπονται από ειδική νομοθεσία.
- Οι μισθωτοί που αμείβονται με ποσοστά, εκτός από τις εξαιρέσεις που αναφέρονται στο άρθρο 5 της ανωτέρω υπουργικής απόφασης.
- Οι εργάτες γεωργικών και κτηνοτροφικών επιχειρήσεων εκτός από τους μισθωτούς των γεωργοκτηνοτροφικών επιχειρήσεων που αναφέραμε στην προηγούμενη παράγραφο (άρθρο 7 απ.19040/81).
Χρόνος που συνυπολογίζεται στα δώρα
- Συνυπολογίζεται ο χρόνος της υποχρεωτικής αποχής από την εργασία των γυναικών πριν και μετά τον τοκετό.
- Οι άδειες των σπουδαστών για συμμετοχή τους στις εξετάσεις.
- Οι μισθωτοί που απουσίασαν λόγω ασθένειας δικαιούνται να υπολογίσουν ολόκληρο το χρόνο ασθένειάς τους αφαιρώντας μόνο τις ημέρες για τις οποίες έλαβαν επίδομα ασθένειας από το ασφαλιστικό τους ταμείο.
Παράδειγμα: Αν ένας μισθωτός απουσίασε από την εργασία του λόγω ασθένειας 50 μέρες και πήρε επίδομα ασθένειας από το ασφαλιστικό του ταμείο μόνο για 30 ημέρες, θα αφαιρεθούν από το χρονικό διάστημα της εργασιακής σχέσης μόνο οι 30 ημέρες για τις οποίες επιδοτήθηκε και όχι οι 50.
Χρόνος που δεν συνυπολογίζεται στα δώρα
- Δεν υπολογίζονται οι μέρες κατά τις οποίες ο μισθωτός απείχε από την εργασία του αδικαιολόγητα ή λόγω άδειας χωρίς αποδοχές.
- Δεν λαμβάνεται υπ’ όψιν για τον υπολογισμό δώρων εορτών το διάστημα της απουσίας των εργαζομένων για συνδικαλιστική δραστηριότητα , δηλαδή ο χρόνος της συνδικαλιστικής άδειας.
- Σχετικά με την απεργία η δικαστηριακή νομολογία δέχεται ότι οι ημέρες της απεργίας δεν υπολογίζονται στο χρόνο διάρκειας της εργασιακής σχέσης ,γιατί η αποχή του μισθωτού οφείλεται σε δική του θέληση και δεν μπορεί επομένως να χαρακτηριστεί σαν δικαιολογημένη απουσία, το ίδιο ισχύει και με τις στάσεις εργασίας.
Χρόνος καταβολής των δώρων
Τα δώρα καταβάλλονται στους δικαιούχους για το Πάσχα τη Μεγάλη Τετάρτη κάθε έτους. Νοείται βέβαια ότι δεν υπάρχει δέσμευση για τον εργοδότη να καταβάλλει το δώρο νωρίτερα απ’ αυτές τις ημερομηνίες. Τα δώρα εορτών σε καμία περίπτωση δεν επιτρέπεται να καταβληθούν σε είδος, αλλά μόνο σε χρήμα.
Υπολογισμός δώρων
Όπως και παραπάνω αναφέραμε τα δώρα εορτών υπολογίζονται με βάση τις αποδοχές που πραγματικά καταβάλλονται στους μισθωτούς την 15η ημέρα πριν το Πάσχα για το Δώρο του Πάσχα. Σε περίπτωση που η εργασιακή σχέση έχει λυθεί πριν από τις παραπάνω ημερομηνίες τα δώρα εορτών υπολογίζονται με βάση τις αποδοχές που καταβάλλονταν την ημέρα που λύθηκε η εργασιακή σχέση.
Σαν καταβαλλόμενος μισθός ή ημερομίσθιο νοείται το σύνολο των τακτικών αποδοχών του μισθωτού. Στην έννοια των τακτικών αποδοχών περιλαμβάνονται:
- Ο συμβατικός ή ο νόμιμος μηνιαίος μισθός ή ημερομίσθιο, και
- Οποιαδήποτε άλλη παροχή σε χρήμα ή σε είδος (λ.χ. τροφή, κατοικία), εφ’ όσον καταβάλλεται από τον εργοδότη σαν αντάλλαγμα της παρεχόμενης από τον μισθωτό εργασίας, τακτικά κάθε μήνα ή κατ’ επανάληψη περιοδικά σε ορισμένα διαστήματα του χρόνου.
Παράλληλα έχουν κριθεί (με διάφορες δικαστικές αποφάσεις) ότι αποτελούν τακτικές αποδοχές και οι εξής παροχές:
- Το επίδομα αδείας. Για να τον υπολογισμό στο δώρο της αναλογίας για το επίδομα αδείας θα πολλαπλασιαστεί το συνολικό ποσό του δώρου που δικαιούται ο μισθωτός επί τον συντελεστή 0,041666.
- Η αμοιβή για εργασία την Κυριακή και σε εξαιρέσιμες γιορτές ή σε νυκτερινές ώρες, εφ’ όσον η απασχόληση είναι τακτική και μόνιμη.
- Η αξία του χορηγούμενου γάλατος ημερησίως.
- Η πρόσθετη αμοιβή που δίνεται από τον εργοδότη οικειοθελώς για μεγαλύτερη παραγωγική απόδοση (πριμ) όταν επαναλαμβάνεται για μεγάλο χρονικό διάστημα και σε τακτά χρονικά διαστήματα.
Θεωρούνται τακτικές αποδοχές και δεν συμπεριλαμβάνονται το πριμ παραγωγικότητας το οποίο χορηγείται με την προϋπόθεση της επίτευξης ορισμένου σκοπού και με την επιφύλαξη της περικοπής του οποτεδήποτε:
- Τα φιλοδωρήματα που δίνονται στους μισθωτούς από τρίτους.
- Τα οδοιπορικά έξοδα, όταν δεν εξαρτώνται από την πραγματοποίηση υπηρεσιακών μετακινήσεων, δεν υπόκεινται σε απόδοση λογαριασμού και δεν διακόπτονται κατά την διάρκεια ασθένειας ή άδειας.
- Η αμοιβή της νόμιμης υπερωρίας ,εφ’ όσον παρέχεται τακτικά.
- Η αμοιβή της υπερεργασίας, εφ’ όσον η εργασία αυτή πραγματοποιείται τακτικά.
- Η αμοιβή από προμήθειες.
- Το επίδομα μη απουσίας (τακτικότητας).
- Το επίδομα κατοικίας.
- Το επίδομα ισολογισμού, εφ’ όσον καταβάλλεται τακτικά κάθε χρόνο.